Quế chi và những điều ít người biết về công dụng của vị thuốc nổi tiếng này
Quế chi là loại cây được trồng rất phổ biến ở nước ta, được dùng nhiều làm gia vị trong các món ăn. Trong đông y, cây quế chi còn là một trong bốn vị thuốc quý (sâm, nhung, quế, phụ) chữa nhiều bệnh. Muốn hiểu rõ hơn về loài cây này thì chúng ta cùng nhau tìm hiểu dưới bài sau nhé.
Cây quế chi là cây gì?
- Tên gọi khác: Quế, Quế đơn, Quế bì, Ngọc thụ, Quế Trung Quốc, Nhục quế, Mạy quẻ (Tày), Kía (Dao), Quế thanh, Quế quảng,…
- Tên khoa học: Cinnamomum cassia Presl
- Họ: Long não – Lauraceae.
Mô tả về cây quế chi
Cây quế chi là giống cây gỗ lớn, cao từ 10m đến 20m. Vỏ cây và thân rất nhẵn, thường có mùi rất thơm, ngửi mùi quế vô cùng dễ chịu, tách khỏi nhau dễ dàng. Lá mọc so le nhau, đầu thường nhọn hoặc hơi tù, dài từ 5cm đến 7cm, rộng từ 2,5cm đến 3,5cm, cứng và rất giòn. Cuống của lá cây ngắn, chỉ khoảng từ 2mm đến 5mm, có màu vàng xanh. Mặt trên của lá màu xanh sẫm và xanh bóng.
Hoa thường mọc ở đầu cành hoặc nách lá, thường có 4 cánh, có màu vàng nhạt hoặc màu trắng. Quả của cây là quả hạch, hình trứng, nhẵn bóng và khi chín có màu nâu tím.
Hình ảnh cây quế chi
Phân bố của cây quế chi
Ở nước ta quế chi thường có nhiều ở Quảng Ninh, Cao Bằng, Bắc Kạn, Thái Nguyên, Bắc Giang, Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang, Tuyên Quang, Hà Tây, Ninh Bình, Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Khánh Hoà, Bà Rịa-Vũng Tàu. Trong đó, 4 vùng trồng nhiều nhất đó là: Yên Bái, Quảng Ninh, Thanh Hoá – Nghệ An và Quảng Nam – Quảng Ngãi.
Bộ phận dùng làm thuốc của cây quế chi là gì?
Cây quế chi thường dùng cành con và vỏ phơi khô làm thuốc.
Thu hái và chế biến
Cây thường được thu hái vào mùa xuân. Rơi vào tầm tháng 2 đến tháng 3 khi vừa sang năm mới. Cành con cây mang về cắt thành lát mỏng, phơi khô.
Tính vị, kinh quy của cây quế chi
Cây quế chi có vị đắng, thơm, ngọt và ấm. Tác động vào 3 kinh tâm, phế và bàng quang.
Tác dụng của cây quế chi
Cây quế chi chữa chứng cảm mạo phong hàn, nhiễm lạnh, đau đầu; tăng cường khả năng hoạt động của hệ thần kinh, giúp cải thiện tình trạng căng thẳng và mất trí nhớ tạm thời; hỗ trợ điều trị một số bệnh ngoài da như mụn, vảy nến, phát ban,…
Cây quế chữa bệnh gì và một số bài thuốc từ cây quế chi
Cây quế chi có tác dụng chữa chứng cảm mạo phong hàn, đau đầu, đau mình, sợ lạnh:
Bài thuốc gồm quế chi 12g, Bạch thược 12g, Chích thảo 6g, Sinh khương 12g và Đại táo 4 quả. Tất cả nguyên liệu trên trộn với nhau rồi sắc nước uống. Bài thuốc này dùng tốt đối với bệnh nhân cơ thể vốn yếu mắc ngoại cảm phong hàn.
Cây quế chi có tác dụng trị chứng đau bụng do cảm hàn:
Bài thuốc bao gồm quế chi 8g, bạch thược 16g, chích thảo 4g, sinh khương 12g, đại táo 4 quả, đường phèn 30g, rồi sắc thuốc bỏ xác sau đó cho đường vào và uống trong lúc nóng. Chỉ cần uống khoảng vài ngày là chứng này có thể được cải thiện nhiều.
Cây quế chi có tác dụng trị chứng phong thấp đau các khớp, không sốt:
Bài thuốc bao gồm quế chi 12g, phụ tử 12g, cam thảo 8g, sinh khương 12g, đại táo 3 quả và sắc với nước để uống, nên uống thuốc trong lúc thuốc vẫn còn ấm. Bạn nên thường xuyên sử dụng bài thuốc này để mang lại hiệu quả tốt nhất.
Cây quế chi có tác dụng trị chứng phụ nữ đau bụng kinh do ứ huyết, thai chết lưu, bụng dưới có cục, tắt kinh:
Bài thuốc bao gồm quế chi, phục linh, đơn bì, bạch thược, đào nhân, mỗi thứ 8g sắc nước uống hoặc tán bột mịn làm hoàn. Phụ nữ nên sử dụng ít nhất từ 2 tuần đến một tháng để có kết quả tốt nhất
Cây quế chi có tác dụng trị u sơ tử cung:
Bài thuốc bao gồm quế chi, đào nhân, xích thược, hải tảo, mẫu lệ, miết giáp mỗi thứ 160g, phục linh mẫu đơn bì, qui vĩ mỗi thứ 240g, hồng hoa 100g, nhũ hương, mộc dược, tam lăng, nga truật mỗi thứ 80g, tất cả tán mịn, luyệt mật làm hoàn, mỗi lần uống từ 10-12g, mỗi ngày uống từ 2-3 lần
Ý nghĩa cây quế chi là gì?
Trong tiếng Hán, quế đồng âm với “quý”, có ý nghĩa cho sự vinh hoa phú quý. Trong dân gian, cô dâu khi mới về nhà chồng cài hoa quế, hương thơm tựa như “quý”. Nếu như quế kết hợp với hạt sen, trở thành “liên sinh quý tử”; quế và thọ đào hợp lại trong tranh vẽ có ý nghĩa là “quý thọ vô cực”… Quế còn có ngụ ý là cát tường, nguyên tự đồng âm.
Trên đây là tác dụng và một số bài thuốc từ cây Quế chi. Tuy nhiên khi sử dụng loại thảo dược này cũng nên để lưu ý tham khảo ý kiến của người có chuyên môn để an toàn nhất khi sử dụng. Hi vọng sẽ giúp bạn có thêm những hiểu biết mới về loài cây này và áp dụng thành công những bài thuốc để giúp ích cho bản thân.