Khổ sâm – Dược liệu quý của Việt Nam mà nhiều người không biết để dùng!
Khổ sâm nổi tiếng trong Đông y bởi công dụng chữa bệnh của nó. Vậy thực hư như thế nào? Dùng để chữa bệnh gì? Cùng 1001 Cây thuốc tìm hiểu ngay sau đây.
Khổ sâm là cây gì?
Cây thuốc mà chúng ta nhắc đến chính là khổ sâm cho lá.
- – Tên gọi khác: Cây co chạy đón (dân tộc Thái), cây cù đèn.
- – Tên khoa học: Croton tonkinensis Gagnep
- – Họ: Thầu dầu – Euphorbiacea
Mô tả cây khổ sâm
Cây có chiều cao từ 50cm-1,2m, thuộc loại cây bụi. Rễ hình trụ, vỏ bên ngoài màu vàng. Lá kép hình lông chim lẻ, mọc so le với nhau. Hoa mọc thành từng chùm dài 10- 20cm, có màu vàng trắng. Quả giáp dài 5-12cm, có đường kính 5-8mm, mỗi quả chứa 3-7 hạt, gần hình cầu, màu đen.
Hình ảnh cây khổ sâm
Cây khổ sâm mọc ở đâu
Cây thuốc mọc hoang và được trồng phổ biến ở nước ta, đặc biệt là ở các vùng đồng bằng phía bắc.
Bộ phận dùng của khổ sâm cho lá:
Dùng lá, có thể ở dạng tươi hoặc phơi khô. Thu hái lá tốt nhất vào lúc cây sắp ra hoa.
Thành phần hóa học
Trong cây thuốc này chứa alcoloid: oxy matrin, sophocacpin, matrin… nguyên cứu này được đăng trên tạo chí hóa học tại Công bố Khoa học va Công nghệ Việt Nam
Khổ sâm có tác dụng gì
Theo y học cổ truyền:
Sách bản kinh có ghi, khổ sâm có vị đắng, tính hàn, quy vào các kinh: Tâm, Phế, Thận, Đại tràng giúp thanh nhiệt táo thấp, khu phong, lợi niệu, sát trùng, chủ trị các chứng bệnh: hoàng đản, bạch đới, tiểu tiện khó, tả lỵ, ngứa ngoài da, phong hủi…
Theo y học hiện đại khổ sâm có tác dụng gì?
– Chống rối loạn nhịp tim, giúp làm tăng lưu lượng máu động mạch vành, ngăn ngừa thiếu máu cơ tim, giúp làm hạ lipid máu, chống xơ vữa động mạch.
– Phòng bạch cầu giảm trong phóng xạ.
– Giúp làm giảm hen suyễn, loại bỏ đờm trong họng hiệu quả.
– Chống viêm, chống oxy hóa, dị ứng, giúp giảm đau.
– Có công dụng kháng khuẩn: ức chế sự phát triển của trực khuẩn lỵ, tụ cầu vàng, liên cầu khuẩn B, các loại nấm ngoài da.
– Chống ung thư.
Một số bài thuốc chữa bệnh
– Bài thuốc chữa bệnh kiết lỵ, đau bụng đi ngoài:
1 nắm lá Khổ sâm, lá Phèn đen, sắc uống. Hoặc có thể dùng 10g mỗi loại: lá Khổ sâm, cỏ Sữa, Nhọ nồi, rau Sam, lá Mơ lông, sắc uống mỗi ngày 1 thang.
– Chữa đau bụng không rõ nguyên nhân:
Dùng lá cây thuốc này, cho ít muối hạt rồi nhai; nếu có nôn hay sôi bụng thì nên nhai lá khổ sâm kèm thêm một miếng gừng sống.
– Chữa đau bụng lâm râm, đau sau khi ăn, cảm giác đầy bụng, khó tiêu:
30-40g mỗi vị: Lá Khổ sâm khô, dây Ngấy hương khô, thêm 3 lát gừng, sắc nước uống.
– Chữa mẩn ngứa khắp người:
Dùng các loại lá: Khổ sâm, lá Đắng cay, Kinh giới, lá Trầu không, nấu nước xông và tắm rửa sẽ hết.
– Chữa vẩy nến:
Khổ sâm 15g, Kim ngân 15g, Sinh địa 15g, Huyền sâm 15g, quả Ké 10g, tán bột làm thành viên, ngày uống từ 20-25g.
– Chữa dạ dày, tá tràng bị đau, loét:
12g mỗi vị: Lá khổ sâm, Nhân trần, Bồ công anh; 10g mỗi vị: Chút chít, lá Khôi. Tán bột, mỗi ngày pha khoảng 30g với nước đun sôi, khuấy đều và uống.
– Trị đau bụng đi ngoài, chữa lỵ:
Lá khổ sâm và lá phèn đen, rửa sạch, cho vào ấm đất, sắc uống như nước chè sẽ giúp trị đau bụng, hạn chế đi ngoài cực kỳ nhạy chỉ sau vài giờ.
– Trị rối loạn nhịp tim, viêm phế quản, viêm niêm mạc tử cung, viêm phần phụ:
Lá khổ sâm tán nhuyễn, cho thêm ít mật rồi vo thành những viên thuốc mềm, ngày uống làm 2 lần.
– Chữa đi ngoài cho bé:
Lá khổ sâm tươi rửa sạch, ngâm nước muối loãng. Sau đó để ráo nước. Trần lá qua nước sôi, thêm vài hạt muối, giã thành hỗn hợp nhuyễn. Lọc hỗn hợp này qua cốc nước sôi để nguội, bỏ bã đi rồi cho trẻ uống.
– Trị rối loạn nhịp tim, thanh tâm hỏa:
Dùng bài thuốc như sau: Khổ sâm 30 g, chích thảo 6g, ích mẫu 30 g. Cho 600 ml nước sắc còn 200 ml chia uống 3 lần trong ngày.
– Trị bệnh động mạch vành, viêm cơ tim:
1 phần Khổ sâm, 1 phần hồng hoa và 0,6 phần chích thảo. Xay mịn làm thành viên 0,5 g. Mỗi lần uống 3 viên, ngày uống 3 lần.
Hoặc có thể sử dụng bài thuốc có tác dụng trị bệnh động mạch vành sau: Khổ sâm 15 g, Chích cam thảo 2 g, ngọc trúc 30 g, sinh tử thanh 60 g, sinh hoàng kỳ 20 g. Cho 600 ml nước, sắc còn 200 ml chia uống 3 lần trong ngày. Kiên trì uống để có hiệu quả tốt nhất. Nhiều nghiên cứu đã cho thấy sau vài tháng 80% người bệnh viêm cơ tim, động mạch vành đã khỏi bệnh.
Đối tượng lưu ý khi sử dụng:
Người tỳ vị hư hàn: không dùng vì có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn.